آلاوه ویشور آلاوه زلیخا صبا ماسالی تالش

آلاوه و ویشور آلاوه
الاوه کردن شاید به گوش حتی بعضی از تالش هاویا گیلک های نسل جدید آشنا نباشند وندانند که آلاوه چیست وچه کاری را آلاوه می گویند.
در زمان های قدیم که خانه های گیلان و بخصوص سرزمین تالش کاه گلی بود واین خانه البته تابستانها خنک وزمستانها با یک منقل آتش گرم میشد .
زحمت رنگ ولعاب دادن این خانه ها باز بر دوش زنان زحمت کش تالشی وگیلانی بود این خانه هاکه اکثرا شامل چند اطاق بود سفید خانه بالا خانه که مخصوص مهمان بود وهیچوقت در ان آتش روشن نمی کردند که دودی وسیاه نشود و تلاره بنه کَ که اطاق زیر تلار بود ودود خانه که هم درآن پخت وپز میکردند و هم در این اطاق سقف کاذبی که به آن چَپر می گفتند برای خشک ودودی کردن شالی یا گردو که درآن چپر می ریختند وبعداز چند هفته کاملا خشک وماندگاریش زیادمیشد.
زنان پرتلاش تالش سفید خانه وبالاخانه را سالی یکبار بخصوص در هنگام عید با اهک که ان زمان چون رنگ وروغن نبود کوره های آهک پزی کارشان رونق فراوان داشت که فکرمیکنم این زمان دیگر نباشدداخل وبیرون را با اهک سفید می کردند. به این ترتیب که اهک را در تشتی میریختند وبا اب حل می کردند ودر ان قدری نمک میریختند وبعد بخاطر اینکه اهک دست آنها را نبرد و زخم نکند دستشان را با پارچه می بستند ونردبان می گذاشتند وبا یک جارو که به مخلوط آهک میزدند دیوارها را آهک مالی وسفید میکردند که به این کار ویشور آلاوه می گفتند .
واما دود خانه وایوان که به آن تَجر می گفتند را ماهی یکبار با یک نوع گِل زرد که به ان فل که خرده ریزه های شالی بود اضافه کرده بخاطر اینکه ترک نخورد وحالت چسبندگییش زیاد باشد زرده گیله آلاوه می کردند .
خاصیتی که ویشور آلاوه با آهک داشت این بود که خانه ها گذشته از اینکه سفید وحالت تازگی پیدا میکرد در حقیقت ضد عفونی هم میشد واین خانه ها کمتر مورچه یا ساس وسوسک که در این دوره فراوان است پیدا میشد وبا نوشدن سال یک بوی تازگی واحساس طراوت در خانه وکاشانه نیز نمودار میشد .

ویشور آشور استا عیده نزیکی
زرده گیلی آساین تَجَره سری
خَلا دِرزین تازه شیی شواری
عیده سلام نشین کفاینه سَری
متن از زلیخا صبا