پچین آچین زلیخا صبا ماسال تالش

پچین آچین (خانه تکانی)
پچین یعنی برداشتن بلند کردن آچین یعنی زدودن وچیدن وپاک کردن 
پچین آچین یا خانه تکانی در ایام عید از دیر باز تاکنون در نزد ایرانیان از رسوم بسیار زیبا ومتداولی ا ست که نه تنها کم رنگ نشده بلکه هرسال بیش از سالها ی پپیش خانواده هادر اجرا وبرگزاریش با هر مرام ومسلکی مصرتر میباشند وانرا لازم الاجرا برای پیش واز وامدن سال نو به همراه طراوت وشادابی می دانند ..
این رسم زیبا در نزد خانواده های مناطق تالش نشین نیز کما کان شور وحال دیگری دارد .
خانواده های تالشی زبان عقیده دارند تا قبل از چهار شنبه سوری باید تمام خانه واطراف خانه از گرد وغبار وریخت وپاشهای زمستان بجا مانده پاک وتمیز شود وحتا
اگر دارای باغ وباغچه ای باشند باید علف هرز ش را وجین کرده وشخمی زده وبذری وگل وگیاهی کاشته شود.
در گذشته که خانه ها اغلب دیوارهای چینی و یا خشت گیلی بود در اوایل تا وسط های اسفند زنان ومردان سخت کوش تالشی زبان دیوار های خانه را با آهک یعنی زمانی که هنوز رنگ به بازارهای ایران نیامده بود سفید می کردند وحاشیه وایوان وبعضی از قسمتهای دیگر خانه را که کاربرد آشپزخانه ویا دود خانه را داشت با یک نوع گیل خوشرنگ زرد که مقداری خرده های شلتوک به اسم فل یا پوف برای بیشتر چسبندگی اش بر روی دیواره هادر این گیل می ریختند وحسابی لگد مالی کرده وبعد با دست بر روی دیوار می مالیدند که این مالش گیل به دیوارهارا آلاوه می گفتند وسفید کردن دیواره های سفید خانه وخانه مهمان و بالاخانه را که اهک را در یک تشت با مقداری نمک واب مخلوط کرد ه ونمک را به این خاطر در آهک می ریختند که اهک خاکه نکند وریزش گرد سفید نداشته باشد وسپس شیر زنان تالش بجای برس رنگ جارو را به مخلوط آهک زده وبر روی نردبان تا بالا ترین نقطه دیوار ها را با آهک سفید میکردند.که به این کار ویشور آلوه میگفتند .. وفرشها را در رودخانه ها میشستند و ملا فه ها ولباسها را میشستند وهمه جا وهمه چیزرا مرتب کرده ومنتظر امدن بهار میشدند.
امروزه واین زمان نیز مردم تالشی زبان باز این رسم زیبا را با جا بجایی وسایل ومرتب کردن کشو وکمد وداور وشستن اشیا ی منزل وپاک کردن در وپنجره ها خلاصه همه گوشه وزوایای خانه را خاک زدایی کرده ودر انتظار بهار شادمانی می کنند 
سال خوبی داشته باشید زلیخا صبا

چهارشنبه خاتون زلیخا صبا ماسال تالش

چهار شنبه خاتون
چهار شنبه خاتون دختر بهار که ابتدا به میمنت ورودش بنفشه وپامچال به پیش واز می آیندوهمه جا عطر آگین میشود 
رسم بر این بوده وهست در تالش وماسال برای امدن وخوش امدگویی بهار ابتدا چهار شنبه خاتون که فرشته خیر وبرکت وسلامتی است به خانه ها بیاید ومژده آمدن بهار را بیاوردبنابراین مردم تا لش باوردارندتا قبل ا ز شب چهارشنبه سوری وامدن چهار شنبه خاتون باید محیط زندگی واطراف خودرا از گرد وغبار وآلودگی که مایه نکبت وفلاکت میشود پاک کرد وعقیده دارند در غیر این صورت چهار شنبه خاتون به این خانه ها نمی آید وقهر وغضبش نصیب این خانه ها میشود .پس خاک وکهنگی را باید از همه چیز دور کرد .
ابتدا خانه تکانی میکنند وشیرینی وحلوا درست می کنند ورخت ولباس نومیدوزند ودر غروب اخرین سه شنبه با روشن کردن وآتش زدن هفت مجموع بوته در هفت جا با گرما وروشنایی ونیت کردن وارزوی سلامتی برای خود وخانواده وپریدن از رویش وگفتن چمع زردی تع رابوبو ..اشتع سری مع را بوبو وبا هل هله وهفت بار پریدن این مراسم آتش تمام میشود .
در قدیم در شب چهاشنبه در چند ظرف آب جمع می کردند تا صبح فردا همه افراد خانواده با ان آب حمام کرده تا کسالت سال قدیم از تنشان بیرون برود غذای چهار شنبه سوری که باید از مواد غذایی سبزینه دار مثل ترشه تره وسبزی پلو وماهی بوده وهست وقبل از اینکه افراد خانوده از غذا بخورند از هرکدام مقداری را در کاسه می ریختند ودر یک مجمعه کوچک گذاشته در روی صندق برنج در ایوان خانه می گذاشتند تا چهارشنبه خاتون در نیمه شب می امده واز آن غذا می خورده ومی چشیده ودر عوض خیر وبرکت وشادی را نصیب ان خانواده میکرده است 
از بیاد مانده های رسوم چهار شنبه خاتون زلیخا صبا 

نوروزه خونی(نوروز خوانی) زلیخا صبا ماسال تالش

نوروزه خونی (نورو ز خوانی)
نوروز خوانی در زمانهای قدیم یکی از ایین های بسیار زیبا وخوش آیندی بود که در اخرین ماه زمستان وبا رویش بنفشه های کنا رجویبار ها وچشمه ها تا قبل از شب چهارشنبه سوری توسط نوروزخوانهادرشب ها بعد از این که مردم شام خورده ومیخواستن بخوابند در سرزمین تالش و ماسال اجرا میشد شاید این زمان هم نوروز خوانی در شهرها ی کوچک ویا روستاها اجرا شود ولی به سبک وسیاق سابق نیست.
نوروز خوانها که معمولا سه نفر بودند وهم آوایی میکردند و هرشب بخصوص بچه ها مشتاقانه منتظرشان در رختخواب بیدار می ماندند تا بیایند. چون نوروز خوانها باآمدنشان در دم در برایشان نوید امدن عید نوروز را می دادند.
نوروز خوانها سرودهای با ریتم وآهنگ خاصی می خواندند که بسیار به گوش خوش آیند بود که یکی این بود ... بدو بهاران آمده گل در گلستان امده مژده دهید ای دوستان.. عید نوروزان آمده
یا بعد از خواندن نوروزی می خواندند خدا عمرت بده ای خانه صاحب ... عروسی عزیزانت ببینی و بعداز خواندن یک شاخه کوچک شمشاد به جفت در میزدند که نشانه سر سبزی بهار وفصل رویش بود و در ضمن نوروز خوانها برای رفتن به محله های مختلف یک فانوس برای روشنایی راه وهر کدام یک چوب دستی وبرای اینکه شناخته نشوند سروروی خودرا خوب می پوشاندند و بعداز خواندن صاحب خانه برای خوش نوایی وامدن بهار وسال نو به انها برنج ویا پول میداد ولی اغلب برنج می دادند
نویسنده متن زلیخا صبا عکس از نت

عروس گوله زلیخا صبا ماسال تالش

عروسی گوله
یکی از رسمها وسنت های زیبایی که مردم گیلان وتالش به همراه همه رسومی که برای استقبال از بهار واینکه زمستان را با همه سردی دارند به پایان میرساند وبهاری زیبا وپربرکتی برایشان در راه است وبا نیروی زیاد تری به پیشوازش خواهند رفت ودر کنا ر خانه تکانی وحلوا سازی وچهار شنبه سوری ونوروزخوانی کارناوال عروسی گوله نیز در اخرهای زمستان بخصوص شب ها راه می افتاد ودر محله های مختلف سرزمین تالش وگیلان به این مراسم می پرداختندوشاید در این زمان نیز در بعضی از نقاط هنوز این کار واین رسم را بر پا دارند ولی به عنوان یک ایین نوروزی در جشنواره های بومی ومحلی به نمایش در می آورند..
اعضای دسته عروسی گوله که عبارت بود از یک غول که با کاه وکولش خودرا میپوشاندوسر وصورتی بد هیبت برایش درست میکردندویک ناز خانم که لباس محلی می پوشید ویک دَلَنچی ویا یلنچی و به همراه سازنده ساز نقارهو دمبک زن که با سروصدا وساز واواز وحرکات رقص وچرخ زدن در شبها به محلهای مختلف میرفتند وگاهی اتشی هم در حیاط صاحب منزل روشن میکردندومی خواندندواز صاحب خانه پول و یا برنج وحلوا در یافت میکردندوبه این ترتیب امدن دختر بهار را جشن می گرفتند
نویسنده متن زلیخا صبا